Liệu rằng đây có thực thụ là tâm ý của Lưu Huyền Đức hay chỉ là nước cờ để ông "nắm thóp" Gia Cát Lượng?
Sau thất bại thê thảm trước Đông Ngô trong trận Di Lăng, Lưu Bị buộc phải lui về thành Bạch Đế và mệnh chung trong u sầu vào năm 223 sau công nguyên.
Trước lúc lâm chung, vị quân chủ này đã phó thác nam nhi Lưu Thiện cũng như tương lai Thục Hán tham gia tay Tướng quốc Gia Cát Lượng.
Đa phần các quan điểm đều nghĩ rằng, lựa chọn trên của vị quân chủ họ Lưu đã biểu hiện triệt để sự cao minh của ông trong việc dùng người cũng như trọng dụng nhân từ tài.
Thế nhưng theo phân tích của tờ báo QQNews, việc Lưu Bị ủy thác cho Khổng Minh ở Bạch Đế thành bản chất lại là nước cờ cuối đời đầy tâm cơ và ẩn giấu một âm mưu lớn phía sau đó.
"Bạch Đế thành ủy thác con côi" - Di ngôn đầy ngụ ý của Lưu Bị
Câu chuyện Lưu Bị ủy thác con côi cho Gia Cát Lượng ở Bạch Đế thành là một trong những giai thoại gây tranh biện lâm thời Tam Quốc. (Ảnh minh họa).
Về di ngôn của Lưu Huyền Đức ở thành Bạch Đế trước lúc tắt hơi, "Tam Quốc chí" có khắc ghi việc ông viết chiếu thư giao việc phụ chính cho nhị đại thần là Gia Cát Lượng cùng Lý Nghiêm.
Ngoài ra đó, sử liệu này cũng đề cập tới lời trăn trối mà Lưu Bị nhắn nhủ đến Lưu Thiện cùng Gia Cát Khổng Minh. Chi tiết, ông từng dặn dò Gia Cát Lượng:
"Tài Tể tướng gấp mười Tào Phi, tất im định được giang sơn, khiến cho nên việc lớn. Đối với con trẫm, nếu có thể phò tá thì phò tá, nếu nó bất tài, hãy tự thay đi!".
Trước câu nói này của quân chủ, Gia Cát Lượng nhất định chối từ và thề sẽ thủy chung nhiệt tình với Hoàng thái tử Lưu Thiện đến cùng.
Chưa dừng lại ở đó, khi nhắn gửi các con, khác biệt là người kế vị Lưu Thiện, Tiên chủ Lưu Bị cũng nhấn mạnh:
"Phải cố gắng cộng sự với Thừa tướng, coi Tể tướng như phụ thân".
Thế nhưng nhân tố đáng nói còn nằm ở chỗ, người được giao quyền phụ chính và phò tá tân đế mai sau lại không chỉ có một chính mình Gia Cát Lượng mà còn có đại thần Lý Nghiêm với vai trò là "phó phụ chính".
Cho đến hiện nay, di ngôn ủy thác của Lưu Bị tại Bạch Đế thành vẫn còn là một chủ đề gây tranh luận đối với hậu thế.
Liệu rằng đây có phải là những lời được Lưu Bị nói ra từ tâm sự hay chỉ thuần tuý là một nước cờ nhằm "dọn tuyến đường" lên ngôi cho đàn ông Lưu Thiện và áp dè bỉu quyền lực của Khổng Minh?
Sự thật về người con được Lưu Bị ủy thác: Chẳng phải bất tài vô ích mà là cao thủ ẩn nhẫn chờ thời?
Có quan niệm nghĩ rằng, Lưu Bị biết Lưu Thiện năng lực có hạn nên mới ủy thác đại trượng phu và mai sau Thục Hán vào tay hào kiệt xuất chúng Gia Cát Lượng. (Ảnh minh họa).
Do ảnh hưởng trong khoảng công trình "Tam Quốc diễn nghĩa" của La Quán Trung, Hậu chủ Lưu Thiện thường bị rộng rãi người coi là một hoàng đế nhu nhược, vô năng. Thậm chí đã từng có một thời, tiểu tự A Đẩu của ông thường để chỉ những đứa trẻ kém cỏi và còn thay thế cho tính trong khoảng "thiểu năng".
Thế nhưng không ít quan niệm nghĩ rằng, Lưu Thiện chẳng hề bất tài vô dụng như rộng rãi người vẫn tưởng. Ngược lại, ông còn là một người rất mưu trí, biết che lấp khả năng của bản thân để ẩn nhẫn chờ thời.
Thực tiễn, Lưu Thiện được kế vị khi đã 17 tuổi. Vào thời cổ điển lúc bấy giờ, độ tuổi của ông đã có thể xem là trưởng thành và đủ khả năng để đảm nhận trách nhiệm.
Thế nhưng vì nghe theo di ngôn ủy thác của phụ vương, Lưu Thiện vẫn luôn cố định cung kính và nhiều phần luôn thuận theo Gia Cát Lượng.
Thái độ này bản chất có thể giúp ông giảm thiểu được phổ biến tai họa và phiền phức không cần thiết, bởi nước nhà Thục Hán dẫu sao cũng có một phần công tích không bé dại của Khổng Minh, hơn nữa di ngôn ủy thác của vua phụ thân cũng đã căn dặn rõ ràng về nhân tố đó.
Đương nhiên sự nghe lời của Lưu Thiện không chứng minh ông là một người bất tài, vô năng. Bằng cớ là ngay sau khi Khổng Minh tắt hơi, vị Hoàng đế trẻ này đã tức thì bãi bỏ cơ chế Thừa tướng.
Yếu tố đáng nói hơn cả là sau khi Gia Cát Lượng mất, Lưu Thiện vẫn tiếp diễn tại vị và chỉ huy nhà Thục Hán trong suốt 3 thập kỷ.
Chính việc trụ vững trên ngai vàng trong suốt mấy thập niên đã cho thấy, Lưu Thiện chẳng hề là người "thiểu năng" như hậu thế vẫn hình dong.
Và rất có thể cha ông là Lưu Bị nắm bắt rõ vấn đề này hơn ai hết, vì thế nên mới an tâm giao phó Lưu Thiện cho Khổng Minh, đồng thời còn khảng khái nói ra một câu:
"Đối với con trẫm, nếu có thể phò tá thì phò tá, nếu như nó bất tài, hãy tự thay đi!".
Màn khổ nhục kế nội địa cờ cuối đời giúp Lưu Bị "nắm thóp" Khổng Minh
Nếu như màn ủy thác ở thành Bạch Đế quả tình là một nước cờ của Lưu Bị, thì Khổng Minh chính là quân cờ bị vị quân chủ này thao túng. (Ảnh minh họa).
Theo lý giải của QQNews, di ngôn của Lưu Bị ở Bạch Đế Thành thực chất còn mang mục đích áp nhạo báng quyền lực và đề phòng dã tâm của một hero khác. chậm tiến độ chính là Gia Cát Khổng Minh.
Tờ báo này nghĩ rằng, sở dĩ Khổng Minh được Lưu Bị ủy thác con trai là bởi vị quân chủ này từ sớm đã run sợ về thực lực cũng như tiếng tăm của Ngọa Long tiên sinh.
Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc Lưu Huyền Đức không tín nhiệm Gia Cát Lượng.
Thế nhưng ở vào tình thế lúc bấy giờ, quyền lực và uy tín của Khổng Minh càng lúc càng lớn, dù ông không có dã tâm soán mưu đoạt vị thì cũng không dễ dàng tránh khỏi việc bị kẻ khác giựt dây, khích tướng.
Vì để có thể giữ lại tổ quốc cho hoàng tộc họ Lưu, Lưu Bị buộc phải bắt đầu nước cờ này, hơn nữa còn dùng chiêu "khổ nhục kế" để tránh Gia Cát Lượng đi theo đoạn đường của Tào Tháo năm xưa.
Bởi thế, việc ông tùy ý cho Khổng Minh quyền tự lập khiến cho vua thực chất chỉ là một đòn tâm lý nhằm thử lòng vị công thần này. Và không ngoài dự liệu của Lưu Huyền Đức, Gia Cát Lượng sau đó đã thề sẽ tình nghĩa phò tá Lưu Thiện cả đời.
Sau màn diễn "khổ nhục kế" để thử lòng Khổng Minh, Lưu Bị cuối cùng cũng có được lời thề chung thủy từ vị Tể tướng này. (Ảnh minh họa).
Cừ khôi hơn cả chính là việc Lưu Bị dặn dò con chính mình phải coi Khổng Minh như phụ vương. Với chiêu bài đó, nếu Ngọa Long tiên sinh sau này quả thực có soán ngôi đoạt vị hay trở thành quyền thần thì sẽ không tránh khỏi kết cục bị trần thế chế nhạo chế giễu, sử sách chê cười.
Không chỉ vậy, Lưu Bị còn khác biệt dặn dò để đại thần Lý Nghiêm khiến phó phụ chính trên danh nghĩa trợ lực cho Gia Cát Lượng phò tá Lưu Thiện. Đây bản chất là bố trí của vị tiên chủ họ Lưu nhằm giám sát và áp chế quyền lực của Ngọa Long tiên sinh.
Thực tiễn lịch sử cũng đã chứng minh, nhờ có sự phò tá trong khoảng Khổng Minh, Lưu Thiện sau đó đã dễ dàng kế vị, nội bộ Thục Hán cũng không phải đối mặt với những bất định quá lớn sau cái chết của Tiên chủ Lưu Bị.
Nếu như nhưng suy luận trên đây là sự thật, thì di ngôn ủy thác ở thành Bạch Đế có thể xem là nước cờ cuối đời đầy cao minh và thâm sâu của Lưu Bị, mà người biến thành quân cờ chịu sự bố trí ấy lại chính là Ngọa Long tiên sinh Gia Cát Lượng.
Thế nhưng hết thảy những giả thiết đó vẫn chỉ được xem là các suy đoán từ phía hậu thế, còn sự thật phía sau di ngôn năm nào trong khoảng lâu đã trở thành một kín đáo theo cũ kĩ nhân lùi sâu vào dĩ vãng...
*Theo quan niệm của QQNews.
Theo È cổ Quỳnh
Trí thức trẻ
Xem nhiều hơn: dat xanh